O NAMA

CENTAR ZA ZOONOZE PRENOŠENE HRANOM I VEKTORIMA u Institutu za medicinska istraživanja ( IMI ) Univerziteta u Beogradu ( BU ) nastao je na temelju nekadašnjeg Odeljenja, kasnije Grupe za parazitologiju IMI, a današnje Grupe za mikrobiologiju sa parazitologijom kao statutarne organizacione jedinice IMI, i čine ga tri statutarne laboratorije IMI:

• Laboratorija za medicinsku parazitologiju
• Laboratorija za medicinsku entomologiju
• Laboratorija za molekularnu dijagnostiku

Istorija istraživanja u oblasti parazitologije u IMI duga je koliko i istorija samog IMI, a početak koincidira sa nastankom IMI spajanjem nekoliko nekadašnjih Odeljenja Akademije nauka 1947. godine. Na čelu tadašnjeg Odeljenja za parazitologiju bio je Akademik Čedomir Simić (1896-1969). Po obrazovanju lekar, uveo je parazitologiju u program studija na novootvorenom Veterinarskom fakultetu u Beogradu (i bio prvi profesor), i utemeljio  naučnoistraživački rad iz oblasti protozoologije, helmintologije i arahnoentomologije, i to sagledan sa aspekta životinja domaćina različitih parazita ali i čoveka kod koga izazivaju kliničke tegobe. Istraživački program uključivao je probleme značajne kako na globalnom nivou tako i one od značaja za našu nacionalnu patologiju.

Baštineći tradiciju iz koje je potekao, Centar  danas predstavlja vodeću ustanovu za istraživanja u oblasti paraziotologije, posebno parazitskih zoonoza, u čemu se sjedinjuju znanja i napori lekara, veterinara i biologa.

Parazitske infekcije su u prošlosti bile značajan zdravstveni problem čitavog regiona Zapadnog Balkana, ali su zahvaljujući napretku zdravstvene zaštite kao i opštedruštvenom napretku posle 2. svetskog rata sve do do osamdesetih godina prošlog veka bile u značajnom i konstantnom padu. Međutim, zbog opšteg propadanja koje je pratilo raspad Jugoslavije, parazitske infekcije su se kao pratilac siromaštva u devedesetim ponovo razbuktale i postale značajan javnozdravstveni problem. Zahvatajući  raspon od lokalnog zdravstvenog problema inficiranih ljudi i životinja (crevni paraziti, trihineloza, toksoplazmoza, lajšmanioza), do regionalnog zdravstvenog i ekonomskog problema u slučaju kontaminacije životinjskih produkata koji se koriste u ljudskoj ishrani, parazitske infekcije koje se na ljude prenose preko životinja ili njihovih produkata – zoonoze –zahtevaju stalni monitoring i strategiju kontrole u skladu sa lokalnom epidemiološkom situacijom, kao i koordinisane regionalne i međunarodne napore. Prepoznajući kako ovaj problem, tako i značajne potencijale Grupe za parazitologiju IMI kao lidera u svojoj oblasti u regionu Zapadnog Balkana, Evropska komisija je u periodu 2007. – 2009. finansirala ojačavanje materijalnih i ljudskih resursa čime je nastao Centar za parazitske zoonoze Srbije, danas Centar za zoonoze prenošene hranom i vektorima.

Centar danas predstavlja vodeće mesto kako u Srbiji tako i u regionu za vrhunska istraživanja u oblasti parazitologije, edukaciju mladih istraživača u ovoj oblasti, kao i edukaciju lekara na praktičnoj dijagnostici. Posebno mesto zauzimaju istraživanja u oblasti infekcije protozoom Toxoplasma gondii, čiji je kvalitet rezultirao imenovanjem Laboratorije za toksoplazmozu IMI za Nacionalnu referentnu laboratoriju za toksoplazmozu (NRL Toxo) od strane Ministarstva zdravlja Srbije.

U Centru radi i jedina grupa istraživača u oblasti medicinske entomologije u Srbiji. Ova do skora zanemarena oblast je danas, zbog klimatskih promena i sledstvenog širenja areala pojedinih insekata / vektora infektivnih oboljenja, veoma aktuelizovana na globalnom nivou. Otuda je postojanje edukovanih stručnjaka / istraživača u oblasti medicinske entomologije značajna komparativna prednost i našeg Centra i zemlje uopšte. Istraživanja u ovoj oblasti  obuhvataju faunističko-ekološka ispitivanja krpelja u prirodnim žarištima Kongo-Krimske hemoragične groznice (CCHF) i lajmske bolesti, kao i istraživanja flebotomina i drugih hematofagnih artropoda u Srbiji i drugim zemljama regiona, a naročito u endemskim žarištima visceralne lajšmanioze.